Ned / Eng
HET LEVENDIGSTE MEMENTO MORI OOIT
Stukje over videoinstallatie I Will Die van de Chinese kunstenaar Yang Zhenzhong voor rubriek Buiten de Bios van filmtijdschift Skrien, februari/maart 2008. (Scroll naar beneden om stukje te lezen.)
Het levendigste memento mori ooit
De titel van de videoinstallatie I Will Die van de Chinese kunstenaar Yang Zhenzhong laat weinig aan de verbeelding over. Op tien schermen kondigt een eindeloze stoet mensen hun dood aan. I will die. Je vais mourir. Ik zal sterven. Ich werde sterben. Voy a morir.
De doodsverklaringen van een koor van individuen. Van mensen op stoepen, mensen in tuinen, mensen voor de televisie. Van mensen met witte tanden, mensen met gele tanden, mensen met bruine tanden. Van mensen onderweg, zojuist aangekomen, op het punt van vertrek.
De video’s volgen een sober stramien. Het beeld van een omgeving met een mens erin komt tevoorschijn vanuit maagdelijk wit. De camera nadert, eindigt met een close-up van de mens. Die spreekt de titel uit in zijn eigen taal, ondergaat nog een moment zijn situatie voor de camera, waar hij zojuist zijn tekst heeft uitgesproken, en dan smelten de mens en zijn omgeving terug in het wit waar ze vandaan kwamen.
Illustratiever kan het niet. Zo is het. We komen, ontdekken onze sterfelijkheid, begrijpen het of niet of nauwelijks, we gaan weer.
Er is geen spanning in deze sequentie van portretten, geen drama. Geen illusie, geen suggestie. Er zijn geen intriges, geen relaties, geen ontwikkelingen. We leren niemand kennen. De beeldtaal, het camerawerk – het is dienstbaar en efficiënt, niet kunstig of zelfs maar vakkundig. Na kennisneming van de titel is de boodschap geen verrassing meer. Bovendien is die boodschap vertrouwd – al zijn weinigen er gelukkig mee en wordt het zelden hardop en aandachtig uitgesproken.
Kortom: zelden spraken zo veel mensen achter elkaar de waarheid. Zelden waren zo veel mensen met de meest uiteenlopende overtuigingen, geaardheden en achtergronden zo eensgezind en eensluidend.
Doodsaai, zou je zeggen. Maar nee. Het is een verslavende, steeds van emotionele lading verschietende bezigheid om naar deze mensen te kijken terwijl ze zichzelf de onbevattelijke waarheid van hun aanstaande dood horen uitspreken. Hoe ze giechelen, hoe ze een raar gezicht trekken, hoe ze plechtig de camera fixeren, hoe ze onwillekeurig een snelle blik hemelwaarts werpen. Een waarlijk multicultureel, grensoverstijgend kunstwerk – het bestaat, wie had dat kunnen denken? En natuurlijk is het een memento mori. Het levendigste memento mori ooit vertoond.
I Will Die (videoinstallatie) – Yang Zhenzhong. La Biennale di Venezia, Arsenale 2007.